Fransa

Genel Bilgiler

Resmi adı Fransız Cumhuriyeti olan ülke, yüzölçümü bakımından Avrupa’nın en büyük ülkesidir. Fransa ayrıca dünyanın birçok yerinde denizaşırı topraklara da sahiptir. 2016 yılının başında 66.630.000 nüfusa sahip olduğu belirtilen[1] Fransa’nın yönetim şekli ise yarı başkanlık sistemidir. Başkenti Paris, diğer önemli şehirleri ise Marsilya, Lyon, Toulouse ve Nice’tir. Okuma-yazma oranı %99 civarıdır ve yeni başlayan bir Fransız, ortalama olarak 16 yıl okula gitmektedir.[2] Anayasa gereği, yapılan nüfus sayımlarında din ile ilgili sorular sorulmadığı için kesin rakamlara ulaşmak zor olsa da genel nüfusun %83-88 kadarını Katolikler, %6-8’lik kısmını Müslümanlar, %1’lik kısmını Yahudiler ve geriye kalan %3-6’lık kısmını da kendisini bir dine mensup saymayan bireyler oluşturmaktadır.[3] Ülkede resmi dil sadece Fransızcadır ancak yerel dil, lehçe ve azınlık dilleri de yaygın olarak kullanılmaktadır.

Siyasi Yapısı

1789 Fransız İhtilali’ne kadar Krallık ile yönetilmiş olan Fransa bu tarihten sonra anayasal yönetimlere geçmiştir. Fransız Devrimi’nden bugüne kadar on beş farklı anayasa ile yönetilen Fransa’da şuanda halen kullanılmakta olan Fransız Anayasası 4 Ekim 1958’de kabul edilen anayasadır.[4] Üçüncü Cumhuriyet’i kuran 1875 Anayasası 70 yıl ile en uzun yürürlükte kalan anayasa olmasına rağmen istikrarı sağlayamamış ve bu dönemde Fransa’da 104 farklı hükümet göreve gelmiştir.[5] Dördüncü Cumhuriyet’in sonlarında meydana gelen istikrarsızlıklar da aynı şekilde Fransızları Beşinci Cumhuriyet Anayasası’nı hazırlamaya itmiştir.

28 Eylül 1958 yılında yapılan referandum ile onaylanan Beşinci Cumhuriyet Anayasası, parlamentoya göre devlet başkanına daha fazla yetkiler tanıyan yasalar içermektedir. Devlet, Fransa Cumhurbaşkanı ve Hükümetin ortak çalışmalarıyla yönetilir. Cumhurbaşkanı yasal seçmen statüsünde bulunan tüm halkın oylarıyla seçilirken, hükümet ise Cumhurbaşkanı’nın görevlendirdiği bir başbakan tarafından yönetilir. Cumhurbaşkanının kimi başbakan olarak atayacağı ve başbakanın da kimleri bakan koltuğuna taşıyacağı anayasada açıkça belirtilmemiştir. Ancak siyasi sorunlar çıkmaması için parlamentonun desteğini alabilecek kişiler cumhurbaşkanı tarafından başbakan atanmakta ve cumhurbaşkanının onaylayacağı isimler bakan koltuklarına aday gösterilmektedir. Fransa Parlamentosu’nun diğer bir özelliği ise bakanlık ve parlamento üyeliğinin aynı anda bir kişide bulunamamasıdır. Yani bakan olarak atanan bir kişinin parlamento üyeliği düşmektedir.[6] Fransa politikalarına önemli ölçüde etki eden iki ana siyasi parti bulunmaktadır. Bunlardan biri, etrafında sol görüşlü politikacıların toplandığı Fransa Sosyalist Partisi, ikincisi ise sağ görüşlü politikacıların çatısı olan Cumhuriyetçiler (eski adı Halk Hareketi Birliği Partisi)’dir.

Parlamentoda Fransa Ulusal Meclisi ve Senato olmak üzere ikili bir sistem bulunmaktadır.  Ulusal Meclis üyeleri geldikleri yerin seçim bölgesini temsilen parlamentoda bulunurlar ve beş yıllık süre için seçilirler. Senato üyeleri ise Fransa genelinde halk tarafından seçilen belediye, il ve bölge yerel meclis üyeleri tarafından dokuz yıllık süre için seçilirler. Bu seçim her üç yılda bir tekrarlanır ve her seçimde Senato üyelerinin üçte biri yenilenir.[7] Bu iki meclisin de yönetimi kendi başkanlıkları ve divanları tarafından gerçekleştirilir. Ulusal Meclis başkanı her dönem için seçilirken Senato başkanı ise her üç yılda bir seçilmektedir. Meclis başkanlarının meclislerini yönetmeleri haricinde başka yetkileri de bulunmaktadır. Anayasa Konseyi’ne üçer üye seçimi, yüksek kurullara üye seçimi gibi yetkiler dışında Senato başkanı Cumhurbaşkanına vekâlet etme yetki ve görevine de sahiptir.[8]

Türkiye İle İlişkiler

Türkiye ile Fransa arasındaki ilişkilerine göz atıldığında Kurtuluş Savaşı esnasında imzalanan 20 Ekim 1921 tarihli Ankara Antlaşması’nın ikili ilişkilerin temelini oluşturduğu görülmektedir. 2011’in Aralık ayında Fransa’da kabul edilen Ermeni soykırımını inkâr etmeyi suç sayan bir yasanın kabulüyle gerilen ilişkiler, 2012 yılının başında bu yasanın iptal edilmesinin ardından Türkiye’den Dışişleri seviyesinde Fransa’ya yapılan bir ziyaret sırasında, iptal edilen yasanın kabul edildiği dönemde Fransa’ya karşı uygulanan tedbirlerin kaldırıldığı belirtilmiştir. Böylece iki ülke arasındaki ilişkilerin bu dönemden sonra daha olumlu bir yöne doğru gittiği görülmektedir. Fransa Cumhurbaşkanı Hollande'ın 27-28 Ocak 2014’te gerçekleştirdiği Türkiye ziyareti 22 yıl aradan sonra Fransa'dan ülkemize bu düzeyde gerçekleştirilen ilk devlet ziyareti olmuştur. Bu ziyaret her iki ülkenin ilişkileri geliştirmek yönünde ciddi adımlar atma konusunda istekli olduklarını göstermektedir. Buna karşılık olarak Türkiye tarafından Ekim 2014’te Hollande’nin davetine Cumhurbaşkanı düzeyinde Fransa’ya bir çalışma ziyareti düzenlenmiştir.  Türkiye ve Fransa arasında siyasi ilişkilerin yanı sıra ekonomik ilişkiler de önem arz etmektedir. Bu bağlamda Türk yatırımcılar tarafından Fransa’da faaliyet göstermek amacıyla birçok şirket kurulmuş ve faaliyetlerine devam etmektedir.[9]