Ana Sayfa
Analizler
Makedonya Genel Seçimleri

Makedonya Genel Seçimleri

Makedonya Genel Seçimleri

Makedonya’da bu yıl içerisinde önce 24 Nisan 2016, sonra 5 Haziran 2016’da yapılması planlanan erken genel seçimlerin en son olarak 11 Aralık 2016 Pazar günü gerçekleştirilmesine karar verilmiştir. Bu krizin aşılmasında AB Komiseri Johannes Hahn geçen haziran ayında Makedonya’daki siyasi aktörlerle bir araya gelip, 11 Aralık 2016’da erken seçime gidilmesi konusunda anlaşma sağlayıp taraflar arasında temmuz ayındaki Prijino Anlaşması’nın imzalanmasını sağladı. İktidar partisi ile muhalefet partileri arasında imzalanmış olan Prijino Anlaşması ile 11 Aralık 2016’da yapılacak olan erken seçimden 100 gün önce, geçici hükümet kurulması sağlanmıştır.

Erken seçime gitme kararını Makedonya’daki şu dört büyük siyasi partinin lideri 1 Ekim’de bir araya gelerek vermiştir:

  • İç Makedonya Devrimci Örgütü
  • Makedonya’nın Ulusal Birliği Demokratik Partisi  
  • Makedonya Sosyal Demokratlar Birliği
  • Demokratik Bütünleşme Birliği

Bu seçimlere giden süreci anlamak için 2010 yılına kadar giden olaylara bakmak gerekiyor. 2010’dan beri süre gelen Hükümet-Muhalefet krizi 2015 yılının mayıs ayında Kumanova şehrinde meydana gelen silahlı çatışma ile farklı bir boyuta taşınmış oldu. Bu yaşanan hadisede 8 güvenlik görevlisinin hayatını kaybetmesi ile dönemin İç İşleri Bakanı Gordana Junkuslovska, Ulaşım ve İletişim Bakanı Mile Jamakieski ile Güvenlik ve İstihbarat Kurumu Müdürü Saso Mijkalov istifa etmek durumunda kaldılar. Bunun dışında, etnik topluluklar arasında gerginliğin tırmanması nedeniyle farklı protestolar da düzenlendi. 2012 yılında Hristiyanların Paskalya Bayramı'nda, Üsküp yakınlarındaki Smiljkovski Gölünde 5 Makedon vatandaşın Arnavut milliyetçiler tarafından öldürülmesi suçlamasına tepki olarak gösteriler düzenlendi. 2013 yılında ise Halk Kurtuluş Ordusunun (UÇK) komutanlarından Talat Caferi'nin savunma bakanı olarak atanmasından rahatsız olan bazı Makedonlar durumu protesto etti. 2015 yılında Kumanova'da silahlı grup ile polis arasında yaşanan çatışma ise eskilerinin aksine şehirdeki Makedon, Arnavut, Sırp ve diğer etnik topluluklardan vatandaşları birbirinden ayırmadı. Basının önüne birlikte çıkan vatandaşlar bu tür olayların kendilerini kesinlikle ayıramayacağını, etnik ve dini farklılıklara bakılmaksızın Makedonya'nın tüm vatandaşların ülkesi olduğunu bildirdi. Makedonya'da süregelen siyasi krizin temelleri çok daha öncesine dayansa da krizin derinleşmesi 2014 yılındaki erken genel seçimin ardından Makedonya Sosyal Demokratlar Birliği (SDSM) önderliğinde muhalefet kanadının seçim sonuçlarını kabul etmemesi ve bu nedenle protestolar düzenlemesiyle başladı. 9 Aralık tarihi itibari ile saatler gece yarısını gösterdiğinde bu erken seçime katılacak olan tüm siyasi partiler için geçerli olan yasaklarda devreye girmiş olacak ve Makedonya iki gün sonra gerçekleşecek olan seçimlere yoğunlaşacak. Makedonya Meclisinde Milletvekilleri dört yıllık görev süresi için gizli oylama ile seçiliyor. 2009 yılında Seçim Kanunu'nda yapılan değişikliğin ardından seçimler, yurt içindeki altı seçim bölgesinin yanı sıra yurt dışındaki üç seçim bölgesinde yapılıyor. Meclisteki 120 milletvekili, yurt içindeki altı seçim bölgesinden seçilirken, 3 milletvekili ise diasporadan seçiliyor. Devlet Seçim Komisyonu verilerine göre, 11 Aralık'taki erken genel seçimde 1 milyon 770 bin 736 vatandaşın oy kullanma hakkı bulunuyor.

2006 yılından beri iktidarda bulunan İç Makedonya Devrimci Örgütü-Makedonya’nın Ulusal Birliği Demokratik Partisi’nin (VMRO-DPMNE) yapılan son anketlere göre erken genel seçimlerde tekrardan iktidarını koruması bekleniyor.  Son olarak 27 Nisan 2014 tarihinde düzenlenen erken genel seçimlerde şu sonuçlar ortaya çıkmıştır[1].

2014 Makedonya Seçimlerine Giren Partilerin Oy Dağılımı

Parti

Oy Sayısı

Oran

1.Makedonya Sosyal Demokratlar Birliği (SDSM)

283.930

% 24,90

2. DPA

66.392

% 5,82

3. DUI

153.583

,47

4.İç Makedonya Devrimci Örgütü-Makedonya’nın Ulusal Birliği Demokratik Partisi (VMRO-DPMNE)

481.289

% 42,21

5. NDP

17.783

%1,56

6. GROM

31.610

%2,77

7. VMRO NP

16.772

%1,47

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Makedonya’daki Türk partilerin durumuna bakıldığında ise:

Türk Demokratik Partisi’nin (TDP), 11 Aralık'ta yapılacak erken genel seçimde bir kez daha, 10 yıldır iktidarda olan VMRO-DPMNE'nin "Daha İyi Makedonya" ittifakına katılmaya karar verdiği görülecektir. Bu doğrultuda, TDP'nin erken genel seçimdeki milletvekili adayları Mütahir Maksut ve Yusuf Hasani olarak belirlendi.

Bir diğer Türk partisi Türk Milli Birlik Hareketi (TMBH) de aynı şekilde seçimlere VMRO-DPMNE ittifakında katılacak. VMRO-DPMNE ile ilk defa 1999 yılındaki cumhurbaşkanı seçiminde işbirliği yapan TMBH'nin genel seçimdeki tek adayı Deniz Rizvançe. Daha önce SDSM ile ittifak yapan TMBH'nin Genel Başkanı Erdoğan Saraç, SDSM ve ittifaktaki koalisyonda yer alan diğer partilerin, Türkiye'de büyük çoğunluğun oyunu alan sivil iktidarın tarafını tutacağına, bazen açık bir şekilde bazen de utanç verici bir tarzda darbecilerin tarafını tuttuğunu vurgulamıştı. Saraç, SDSM ile ittifak yapmamasına gerekçe olarak, "Türkiye'de darbecilerin ve teröristlerin desteklenmesi dayanılmaz ve kabul edilemez bir tavır. İşte bu, o ailede yer almak istemememizin en büyük sebebidir"[2] ifadelerini kullanmıştı.

Makedonya'daki Türk siyasi partilerden Türk Hareket Partisi (THP) ise erken genel seçime SDSM safında katılacak. THP'nin tek milletvekili adayı da Enes İbrahim.

Makedonya’daki seçimlerinin ülkemizde de ilgi ile takip edilmekte. Bunun her türlü kültürel hem de ekonomik olarak iki ülkenin arasındaki tarihi bağlar olarak gösterilmektedir. Makedonya’da bulunan Türk azınlığı toplam nüfusun 3,85%’lik kısmını oluşturuyor. Ayrıca Türkiye’den Makedonya’ya okumaya gitmiş olan Türk öğrencilerin sayıları azımsanmayacak biçimde çoktur. Aynı şekilde Makedonya’dan Türkiye’ye “Türkiye Bursu” ile gelmiş olan binlerce Makedon öğrenci bulunmaktadır. Özetlemek gerekirse bu seçimler Makedonya’da yıllarca süren siyasi, iktisadi ve sosyal hayatın buhranının atlatılmasına yardımcı olur.

DİAM Araştırma Asistanı

Atilla Kurnaz


[1]Siyasi Partiler ve Oy Dağılımları:  http://skopje.emb.mfa.gov.tr/ShowInfoNotes.aspx?ID=167357

[2] “ Makedonya’da erken genel seçime doğru: http://www.timeturk.com/makedonya-da-erken-genel-secime-dogru/haber-377828 (erişim tarihi 08.12.2016)